Testament dla tych, co pozostali

fot. archiwum PK

Któż nie zna "Małego księcia", "Nocnego lotu" czy "Ziemi, planety ludzi" - dzieł wielokrotnie wznawianych i chętnie przez wielu czytanych. Fragmenty zwłaszcza tej pierwszej książki są tak często przywoływane i to nie tylko podczas szkolnych lekcji, że na trwałe zapisały się już do niejednej księgi "złotych myśli". Cóż stanowi o swoistym fenomenie tego francuskiego pisarza, okrzykniętego "Conradem powietrza", bo tak jak J. Conrad potrafił oddać spotkanie człowieka z morzem, tak autor "Nocnego lotu" odkrył dla literatury przestworza i uwiecznił przeżycia pilota-wędrowca, oparte w dużej mierze na własnych doświadczeniach. Znamiennym rysem jego twórczości nie jest jednak chęć stworzenia literatury lotniczej, jakby się mogło wydawać, lecz moralizatorstwo łączące w sobie pokorę, ale i stanowczość sądów. W porównaniu z przytłaczającą większością literatury współczesnej I poł. ubiegłego wieku, skupiającą się na ukazywaniu okrucieństwa, wojny, na degradacji ludzkiej osoby, twórczość Saint-Exupéry'ego może stanowić swego rodzaju antidotum, próbę rehabilitacji terminu "człowiek", a także przywrócenia mu na nowo elementarnych pojęć. Głosem zdecydowanym i wyraźnym bohaterowie utworów francuskiego pisarza mówią o znanych, najbardziej podstawowych, ale gdzieś zagubionych i utraconych wartościach: przyjaźni, miłości, obowiązku, o odpowiedzialności za bliźniego, o poświęceniu i potędze ludzkiego ducha zdolnego nie tylko do klęski, ale i do zwycięstwa. Jednym z charakterystycznych rysów jego twórczości jest prawdziwość postaw bohaterów i odwaga w podejmowaniu niełatwych niekiedy decyzji. Cechy te pomagają stawić czoła nierzadko bezwzględnym wymaganiom, które przed nimi stają.

Wysoko ponad Ziemią

Antoine de Saint-Exupéry urodził się 29 VI 1900 r. w Lyonie jako trzeci syn hrabiego Jeana de Saint-Exupéry'ego. W wieku 26 lat zaczął pracować w Towarzystwie Latéco?re, należąc początkowo do personelu naziemnego. Jednak praca ta nie realizowała do końca wszystkich jego marzeń. Wyzwaniem, a zarazem wielką miłością pisarza było latanie. Uzyskawszy patent pilota cywilnego, obsługiwał linię Tuluza-Casablanca, a później Dakar-Casablanca. Podczas pracy w Cap Juby, hiszpańskiej warowni położonej między oceanem a Rio de Oro, przez półtora roku pełnił funkcję kierownika bazy etapowej pocztowej linii lotniczej. Warunki, które tam panowały, nie należały do najłatwiejszych: prymitywne lotnisko i polowa radiostacja nie zapewniały wielkiego bezpieczeństwa. Takie okoliczności sprawiały, że był, podobnie jak wówczas każdy pilot, nieustannie wystawiany na walkę z nierównym przeciwnikiem: pustynią, oceanem, samotnością. Przeszedł prawdziwy chrzest bojowy. Tutaj też uformował się jako człowiek i jako pisarz. W tym czasie na "lotniczym szlaku" powstała "Poczta na południe" (1929) - swoisty hymn o związkach międzyludzkich. Dopóki człowiek ma do kogo otworzyć serce, dopóki życzliwość i oddanie są konieczne jak powietrze, dopóty istnieje świat. W życiorysie Saint-Exupéry'ego zaznaczył się też południowoamerykański akcent, który zaowocował książką "Nocny lot" (1931)- pisarz był wówczas dyrektorem Aeroposta Argentina z siedzibą w Buenos Aires. Kolejnym sukcesem pisarskim stała się "Ziemia, planeta ludzi" (1939) łącząca w sobie esej, poemat, traktat filozoficzny i opowieść zarazem. Jest to zapis doświadczeń zdobytych w Afryce, Ameryce Południowej i Hiszpanii, gdzie w 1936 r. autor był korespondentem wojennym akredytowanym przy rządzie demokratycznym.

Twitter