Kolory liturgiczne

Nr akt: A004

Hasła pokrewne: Liturgia, Adwent, rok liturgiczny.

Geneza pojęcia: -

Informacje wstępne:

Wyróżniamy pięć podstawowych kolorów liturgicznych: biały, czerwony, fioletowy, czarny i zielony. Pojawiają się na szatach kapłanów odprawiających Mszę Św., w wystroju Kościoła oraz na palce i welonie (palka i welon – patrz: „bielizna kielichowa”).

Charakterystyka:

Każdy kolor związany jest z konkretnym okresem roku liturgicznego oraz ze świętami i uroczystościami.

1. Biel jest symbolem niewinności, czystości, odnowy życia duchowego i światła. Dlatego też używa się do podczas najważniejszych uroczystości w roku kościelnym: na Boże Narodzenie i na Wielkanoc, w Święta Pańskie oraz Uroczystość Bożego Ciała, a także w Święta świętych wyznawców, na Uroczystość Wszystkich Świętych i Święta Maryjne.

2. Czerwień symbolizuje Ducha Świętego, ogień oraz krwawą ofiarę męczenników. Używany jest podczas Uroczystości Zesłania Ducha Świętego, w Niedzielę Męki Pańskiej (czyli Niedzielę Palmową), w Wielki Piątek a także we Wspomnienia Świętych Męczenników i Apostołów (z wyjątkiem Święta św. Jana Apostoła), w Święto Podwyższenia Krzyża Św.

3. Fiolet jest symbolem męki Chrystusa, żałoby, ale również nawrócenia, powrotu do Boga oraz pokuty. Stąd koloru tego używa się w Wielkim Poście, w Adwencie oraz w Mszach Św. za zmarłych, w tym 2 listopada we Wspomnienie Wszystkich Zmarłych Wiernych.

4. Zieleń symbolizuje nadzieję, w tradycji chrześcijańskiej zmartwychwstanie, nowe życie. Używa się go w niedziele i dni powszednie okresu zwykłego, w które nie wypada żadne wspomnienie i święto.

5. Czerń – kolor używany w czasie Mszy św. pogrzebowych lub za zmarłych, w czasie liturgii Wielkiego Piątku oraz we Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych. Obecnie rzadko spotykany (jego miejsce zajął fiolet), ale używanie go nie jest zabronione.

Ciekawostki:

1. Czasami podczas Mszy św. można zobaczyć kapłana w szatach żółtych, złotych bądź srebrnych. Kolory te nie są odrębnymi kolorami liturgicznymi. Traktuje się je jako odmianę koloru białego.

2. W czasie świąt maryjnych ksiądz może przywdziać szatę błękitną. I tak jak wspomniano wyżej, nie jest to kolejny kolor liturgiczny, a po prostu urozmaicenie białego, choć jest wiele możliwości wkomponowania różnego rodzaju znaków maryjnych w biały kolor. W tradycji kościelnej błękit uchodzi za symbol Maryi oraz Nieba.

3. W dwa dni w roku: w III niedzielę Adwentu (Gaudete) oraz IV Niedzielę Wielkiego Postu (Laetare) kapłan może założyć szaty koloru różowego (czyli połączenie bieli oraz fioletu). Oznacza radość ze zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia bądź Wielkiejnocy oraz wytchnienie w czasie okresu pokuty. Zwyczaj związany był z wręczaniem róż przez papieża w Rzymie po zakończeniu mszy w te dwie wymienione niedziele.

4. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa nie używano żadnych szat. Dopiero później zaczęto dostrzegać symbolikę barw. Pierwsze regulacje pojawiły się w XII wieku w Rzymie. Następne, ogólnokościelne wprowadził papież Pius V, publikując Mszał Rzymski w trakcie Soboru Trydenckiego. Dalsze reformy przypadają już na wiek XX.

5. O zastosowaniu poszczególnych kolorów liturgicznych mówi „Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego”.

Twitter